Inleiding

Wanneer ik in gesprekken het onderwerp autonomie aanraak, merk ik dat dit vaak wordt geassocieerd met individualisering en een verlies van verbinding. Soms wordt het zelfs gezien als iets voor de "Einzelgänger". Maar wat als autonomie juist de sleutel is tot ware verbinding? Hoe kan autonomie de weg vrijmaken voor een diepere relatie met onszelf, anderen, en de wereld om ons heen? In dit artikel wil ik autonomie in een andere context plaatsen: niet als een vorm van isolatie, maar als de enige manier om tot echte verbinding te komen—met onszelf, met anderen en met het grotere geheel.

Wat is autonomie?

Autonomie is het creatieve aspect van bewustzijn. Als we bewustzijn beschouwen als een oneindige reeks staten van zijn, dan is autonomie het proces dat ons steeds naar de volgende staat brengt. Elke stap in de ontwikkeling van bewustzijn leidt tot een nieuw proces waarin we onze autonomie opnieuw vormgeven. In de mythologie van het oude Egypte zien we dit concept terug in de goden Atum en Ra.

Atum is de "autogene" god, wat betekent dat hij zichzelf voortbracht zonder externe hulp, rechtstreeks vanuit de oerchaos (het Kwantumveld). Ra, de zonnegod, symboliseert het bewustzijn. Zijn dagelijkse reis door de hemel en de onderwereld vertegenwoordigt het cyclische proces van autonomie en bewustzijn. Samen, als Atum-Ra, belichamen zij kosmische autonomie: onafhankelijk, zelfscheppend en zelfonderhoudend, maar altijd verbonden met het grotere geheel en het kosmische evenwicht. Hun verhaal laat zien hoe autonomie niet alleen een kwestie is van zelfbeschikking, maar ook van verbondenheid met een grotere werkelijkheid.

Het woord ‘autonomie’ komt uit het Grieks en is samengesteld uit ‘autos’ (zelf) en ‘nomos’ (wet of regel). Het verwijst naar zelfbeschikking, het recht om eigen keuzes te maken. Vaak wordt autonomie verkeerd geïnterpreteerd als “doen wat je wilt,” maar het gaat veel meer om het maken van bewuste keuzes, met oog voor de gevolgen en verantwoordelijkheden. Net zoals Atum-Ra, is autonomie een voortdurende zelfscheppende kracht die ons verbindt met een groter geheel.

Autonomie in de Tarot

Net zoals we in de mythologie van Atum-Ra autonomie tegenkomen, vinden we dit ook terug in andere symbolische systemen, zoals de Tarot. In de kaarten Het Rad van Fortuin (10), Gerechtigheid (11) en De Gehangene (12) zien we de symboliek van autonomie en bewustzijn terugkomen.

Het Rad van Fortuin weerspiegelt een proces dat lijkt op de dagelijkse reis van Ra door de boven- en onderwereld en staat symbool voor de cyclische processen van leven en natuur, vaak geassocieerd met karma en manifestatie. Groei en verandering verlopen cyclisch door recursieve, fractale patronen. Het Rad van Fortuin benadrukt de herhalende patronen in verschillende bewustzijnstoestanden. 

Gerechtigheid benadrukt het belang van verantwoorde keuzes en het vinden van balans in de voortdurende beweging van het leven. Zowel qua symboliek als betekenis sluit deze kaart sterk aan bij de definitie van autonomie. Terwijl Vrouwe Justitia in de moderne tijd vaak een blinddoek draagt om onpartijdigheid te symboliseren, doet het archetype in de Tarot dat niet. Hier draait autonomie om helder inzicht in je eigen levensverhaal en de principes die leiden tot succes, wat doet denken aan de 'Integrerende Volwassen' ego-toestand in de Transactionele Analyse. Deze ego-toestand richt zich op het nemen van verantwoordelijkheid en het maken van weloverwogen keuzes.

De Gehangene toont de succesvolle integratie van kaarten 10 en 11 en representeert een geïntegreerde persoonlijkheid met een vernieuwde levenshouding. Deze kaart herinnert ons eraan dat echte autonomie samengaat met overgave. In plaats van te conformeren (Aangepast Kind) of te rebelleren (Rebelse Kind), kunnen we ons Vrije Kind op een dieper niveau ervaren. Overgave betekent het bewust afstemmen van je eigen wil op een groter geheel, waarbij je openstaat voor externe invloeden en omstandigheden zonder je persoonlijke richting te verliezen. Het is de kunst van balanceren tussen zelfbeschikking en acceptatie, wat leidt tot een rijker en betekenisvoller leven.

De angst voor vrijheid

Erich Fromm beschrijft in zijn boek De Angst voor Vrijheid hoe autonomie niet alleen bevrijdend is, maar ook angst kan opwekken. Vrijheid nodigt ons uit tot persoonlijke groei en creativiteit, maar de bijbehorende verantwoordelijkheid kan overweldigend zijn. Fromm maakt onderscheidt tussen 'negatieve vrijheid' – het simpelweg vrij zijn van externe beperkingen – en 'positieve vrijheid', het vermogen om je eigen richting te bepalen in overeenstemming met je waarden. Autonomie maakt positieve vrijheid mogelijk. Hoe autonomer je wordt, hoe groter je positieve vrijheid.

Sommige mensen ervaren een gevoel van isolatie wanneer ze geconfronteerd worden met volledige autonomie en zoeken daarom troost in autoritaire systemen, conformiteit of irrationele overtuigingen. Dit doen ze om de last van verantwoordelijkheid te verlichten. Vrijheid vereist echter niet alleen moed om keuzes te maken, maar ook de bereidheid om de consequenties ervan te dragen. Autonomie gaat dan ook niet over “doen wat je wilt,” maar vraagt om zelfinzicht en een helder begrip van de waarden die je richting geven. Fromm laat zien dat mensen vaak bang zijn voor deze vrijheid, omdat het ons dwingt om niet alleen de keuzes te maken, maar ook de gevolgen te accepteren. Wanneer we echter die uitdaging aangaan, kan autonomie ons leiden naar een rijker en authentieker leven.

Autonomie en Vrijheid: het paradoxale pad naar verbinding

Autonomie en vrijheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoe autonomer een individu wordt, hoe meer vrijheid hij of zij verwerft. Dit lijkt misschien paradoxaal, aangezien autonomie vaak wordt gezien als een individuele zoektocht naar onafhankelijkheid, terwijl vrijheid juist wordt geassocieerd met de afwezigheid van beperkingen. Maar wanneer we autonomie begrijpen als het vermogen om bewuste keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen leven, wordt duidelijk hoe dit leidt tot ware vrijheid.

Vrijheid is niet simpelweg het ontbreken van beperkingen. Het is het vermogen om in overeenstemming met je eigen waarden en overtuigingen te handelen. Autonomie stelt ons in staat om deze waarden en overtuigingen vorm te geven en te navigeren door de uitdagingen van het leven. De autonome mens is niet langer afhankelijk van externe autoriteiten of invloeden; hij of zij creëert eigen regels, niet vanuit egoïsme of loskoppeling van de wereld, maar vanuit een diepe verbinding met het innerlijke kompas en de werkelijkheid om ons heen.

Net zoals in de mythe van Atum en Ra, waarbij autonomie leidt tot een cyclisch proces van schepping en bewustzijn, leidt autonomie in ons persoonlijke leven tot steeds grotere vrijheid. Elke stap in persoonlijke groei vraagt om nieuwe keuzes en verantwoordelijkheden, maar het resultaat is een ruimer bewustzijn en daarmee een grotere vrijheid om je leven te vormen.

Conclusie: autonomie als weg naar ware Vrijheid

Autonomie en vrijheid versterken elkaar. Hoe meer we onze autonomie cultiveren, hoe vrijer we worden om ons leven authentiek te leiden. Autonomie is geen vlucht in het individualisme, maar juist een middel om je diepgaand te verbinden met jezelf en de wereld. Het geeft ons de kracht om bewuste keuzes te maken en de vrijheid om ons leven op een manier te leven die in overeenstemming is met onze diepste waarden.

Net als in de mythen van Atum en Ra, waar autonomie leidt tot een voortdurende cyclus van schepping en bewustzijn, leidt autonomie in ons leven tot een grotere vrijheid. Vrijheid is niet de afwezigheid van beperkingen, maar het vermogen om te handelen vanuit ons diepste zelf, in balans met de wereld om ons heen. Autonomie is daarmee de sleutel tot zowel innerlijke vrijheid als echte verbinding.

Ervaar de kracht van autonomie: schrijf je nu in voor de ISEMI-training Innerlijke Kracht!

Wil je de kracht van autonomie echt ervaren en een diepere verbinding met jezelf en de wereld creëren? Schrijf je vandaag nog in voor mijn training Innerlijke Kracht en zet de volgende stap naar persoonlijke vrijheid en zelfontplooiing!

Klik hier voor meer informatie en om je in te schrijven voor de training Innerlijke Kracht!